1. GİRİŞ Wine Microsoft Windows uygulamalarını (DOS, Windows 3.x ve Win32 uygulamaları dahil) Unix uyumlu sistemler üzerinde çalıştırmanıza izin veren bir programdır. Microsoft Windows çalıştırılabilir dosyalarını yükleyip çalıştıran bir program yükleyici ve Windows API çağrılarını Unix ve X11 eşdeğer çağrılarını kullanarak gerçekleyen Winelib isimli bir kitaplıktan oluşur. Kitaplık ayrıca Win32 kodlarını doğal Unix çalıştırılabilir dosyalarına çevirmek için kullanılabilir. Wine, GNU LGPL altında dağıtılan özgür bir yazılımdır; ayrıntılar için LICENSE dosyasına bakabilirsiniz. 2. HIZLI BAŞLANGIÇ Eğer kaynaktan derlemek istiyorsanız, Wine'yi derlemek ve kurmak için Wine Kur'u kullanmanız önerilir. Wine kaynak kodu içerisinde en üst dizine (README dosyasını içerir) geçiniz ve şu komutu veriniz: ./tools/wineinstall Programları "wine [seçenekler] program" şeklinde çalıştırabilirsiniz. Daha ayrıntılı bilgi ve sorun çözümü için, bu dosyanın geri kalanını, Wine kullanım kılavuzunu ve özellikle https://www.winehq.org sitesindeki zengin bilgi arşivini tarayabilirsiniz. 3. GEREKSİNİMLER Wine'ı derlemek ve çalıştırmak için, aşağıdakilerden en az birine sahip olmanız gerekir: Linux 2.0.36 veya sonrası FreeBSD 8.0 veya sonrası Solaris x86 9 veya sonrası NetBSD-current macOS 10.6 veya sonrası Wine çalışmak için çekirdek düzeyinde iş parçacığı desteğine ihtiyaç duyduğundan sadece yukarıda söz edilen işletim sistemleri desteklenmektedir. Çekirdek düzeyinde iş parçacıklarını destekleyen diğer işletim sistemleri de gelecekte desteklenebilir. FreeBSD hakkında bilgi: Wine, FreeBSD 8.0'dan önceki sürümlerde genellikle düzgün çalışmaz. Ayrıntılı bilgi için https://wiki.freebsd.org/Wine adresini ziyaret ediniz. Solaris hakkında bilgi: Wine'ı derlemek için muhtemelen GNU araçlarına (gcc, gas, vb.) ihtiyaç duyacaksınız. Uyarı: gas kurmuş olmak onun gcc tarafından kullanılacağını temin etmez. gas kurduktan sonra yeniden gcc derlemeniz veya cc, as ve ld sembolik bağlantılarını gnu araçlarına ayarlamanız gerekmektedir. NetBSD hakkında bilgi: USER_LDT, SYSVSHM, SYSVSEM ve SYSVMSG seçeneklerinin çekirdeğinizde etkin olduğundan emin olunuz. macOS hakkında bilgi: x86 üzerinde düzgün bir derleme yapabilmeniz için Xcode 2.4 veya daha yeni bir sürüm gereklidir. Mac sürücüsü için 10.6 veya daha üzeri gereklidir, sürücü 10.5'te derlenmez. Desteklenen dosya sistemleri: Wine birçok dosya sisteminde çalışabilir. Bununla beraber, Samba üzerinden yapılan dosya erişimlerinde de birkaç uyumluluk sorunu bildirilmiştir. Ayrıca, NTFS bazı uygulamalar için gereken bütün dosya sistemi özelliklerini sağlamamaktadır. Unix için geliştirilen dosya sistemlerini kullanmanız önerilir. Temel gereksinimler: X11 geliştirme dosyalarının kurulu olması gereklidir. (Debian'da xorg-dev, Red Hat'da libX11-devel adlı paketler). "make" komutuna kesinlikle ihtiyacınız vardır. (çoğunlukla GNU make) Ayrıca, flex 2.5.33 ve bison araçları da gereklidir. Seçeneğe bağlı destek kitaplıkları: Yapılandırılırken, eğer seçeneğe bağlı paketler bulunamadıysa, bildirim alacaksınız. Yüklemeniz gereken paketler hakkında ipuçları için, https://wiki.winehq.org/Recommended_Packages adresini ziyaret ediniz. 64 bit üzerinde, eğer Wine'yi 32 bit (varsayılan) olarak derleyecekseniz, bazı kitaplıklarin 32 bit sürümlerinin yüklü olduğundan emin olunuz; ayrıntılar için https://wiki.winehq.org/WineOn64bit adresini ziyaret ediniz. Eğer gerçek bir 64 bit Wine kurulumu (veya 32-64 bit karışık) isterseniz, bilgi için https://wiki.winehq.org/Wine64 adresini ziyaret ediniz. 4. DERLEME Eğer wineinstall kullanmamayı seçtiyseniz, Wine'yi derlemek için aşağıdaki komutları çalıştırınız: ./configure make Bu, "wine" programını ve destek kitaplıklarını/ikili dosyalarını derleyecektir. "wine" programı Windows uygulamalarını yükleyecek ve çalıştıracaktır. "libwine" ("Winelib") kitaplığı Windows programlarının kaynak kodunu Unix altında derlemek ve bağlamak için kullanılabilir. Derleme yapılandırma seçeneklerini görmek için ./configure --help komutunu giriniz. 5. KURULUM Wine düzgün bir şekilde derlendiğinde, "make install" komutunu verebilirsiniz; bu komut Wine çalıştırılabilir dosyalarını, kullanım kılavuzunu ve gerekli birkaç dosyayı kuracaktır. Önce, çakışan eski bir Wine kurulumunu kaldırmayı unutmayınız. Kurmadan önce "dpkg -r wine" veya "rpm -e wine" veya "pisi rm wine" ya da "make uninstall" komutlarından birini deneyiniz. Yüklemeden sonra, "winecfg" yapılandıma aracını çalıştırabilirsiniz. Yapılandırma ipuçları için https://www.winehq.org/ adresinde Destek bölümüne bakınız. 6. UYGULAMALARIN ÇALIŞTIRILMASI Wine'yi çağırırken çalışabilir dosyanın tam yolunu verebilir veya sadece bir dosya adı belirtebilirsiniz. Örneğin: Not Defteri'ni çalıştırmak için: wine notepad (dosyaları konumlandırmak için config wine notepad.exe dosyasındaki Path arama yolunu kullanarak) wine c:\\windows\\notepad.exe (DOS dosya adı sözdizimi ile) wine ~/.wine/drive_c/windows/notepad.exe (Unix dosya adı sözdizimi ile) wine notepad.exe readme.txt (programı parametre vererek çağırma) Wine tamamen bitmiş değildir; bu nedenle bazı programlar çökebilir. Bir sorun oluştuğunda, bir çökme günlük dosyası alacaksınız, bu dosyayı hata bildirirken eklemelisiniz. 7. DAHA FAZLA BİLGİYE ERİŞİM WWW: Wine hakkında geniş bilgiyi WineHQ sitesine https://www.winehq.org/ adresinden ulaşarak edinebilirsiniz: çeşitli Wine kılavuzları, uygulama veritabanı, hata izleme gibi. Burası muhtemelen en iyi başlangıç noktasıdır. SSS: Wine hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz: https://www.winehq.org/FAQ Hatalar: Karşılaştığınız hataları https://bugs.winehq.org adresinden Wine Bugzilla ile bildirebilirsiniz. Lütfen bir hata bildirmeden önce hatanın önceden girilip girilmediğini öğrenmek için Bugzilla'da arama yapınız. IRC: irc.libera.chat sunucusundan #WineHQ kanalı ile çevrimiçi yardım alabilirsiniz. Git: Geçerli Wine geliştirme ağacına Git üzerinden erişim sağlanabilir. Daha fazla bilgi için https://www.winehq.org/git adresine gidiniz. E-posta listeleri: Wine geliştiricileri için birtakım e-posta listeleri bulunmaktadır. Daha fazla bilgi için https://www.winehq.org/forums adresine gidiniz. Eğer bir şey eklemek veya hata düzeltmek istiyorsanız, lütfen sonraki sürümde yer alabilmesii için wine-devel@winehq.org e-posta listesine bir yama ('diff -u' biçiminde) gönderiniz. -- Alexandre Julliard julliard@winehq.org -- Türkçe çeviri: Can Taşan betax34@hotmail.com